อุทยานแห่งชาตอภูผายล มีสภาพโดยทั่วไปเป็นที่ราบสูงสลับกับเทือกเขาหินทราย มีความสูง 300-600 เมตร จากระดับน้ำทะเล บริเวณเทือกเขามีที่ราบหลังเต่ายาวประมาณ 10 กิโลเมตร รายล้อมด้วยภูเขาสูงชัน ซึ่งเป็นต้นน้ำลำธารที่สำคัญของแม่น้ำหลายสาย และไหลลงสู่แม่น้ำพุง ห้วยบางทราย ห้วยหวด ห้วยเลา และอ่างเก็บน้ำต่างๆ ถึง 19 แห่ง ได้แก่ อ่างเก็บน้ำห้วยหวด อ่างเก็บน้ำตาน้อย สภาพป่า เป็นป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง และป่าดิบแล้ง มีพันธุ์ไม้ ที่สำคัญ คือ ตะเคียน มะค่าโมง ตะแบก เต็ง รัง แดง เหียง พลวง กะบก ประดู่ พะยูง ไผ่ และหวายชนิดต่างๆ และสัตว์ป่าที่มีในพื้นที่ ได้แก่ เก้ง กวางป่า หมูป่า หมาไน นกชนิดต่างๆ

ที่มา :  อุทยานแห่งชาติภูผายล - Phu Pha Yon National Park สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 10 (อุดรธานี)