นกหัวขวานลายตะโพกเหลือง Buff-rumped Woodpecker เป็นนกประจำถิ่น ขนาดเล็กลำตัวโดยรวมสีน้ำตาลอมเหลือง หัวโตมีหงอนขนาดใหญ่ ปีกมีลายสีขาวดำ ดวงตากลมโตสีดำ ท้องมีลายหนาสีเข้ม เพศผู้มีเคราสีแดงจาง ๆ มักพบหากินเป็นคู่ เจาะหาอาหารตามปลายกิ่งและรังมดบนเรือนยอด

มักหากินปะปนกับฝูงนกชนิดอื่น ไม่ค่อยส่งเสียงเคาะไม้เหมือนนกหัวขวานขนาดใหญ่ เสียงร้องแหลมสั้นดัง “พวี้!” และเสียงจอแจที่แหลมสูงพบได้ตามป่าดิบ และป่าโดยทั่วไปรวมถึงสวนผลไม้ทางภาคใต้