ที่กาดศรีคำ ต.ในเวียง อ.เมือง จ.น่าน เป็นตลาดขายของช่วงเย็น ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นผักผลไม้ และอาหารปรุงสก นำมาขายในช่วงเย็น โดยตลาดจะเปิดขายเวลา 13.00 น. ถึง 20.00น. ทุกวัน

นายมณเทียร เหมืองหลิ่ง พ่อค้าบักขี้เบ้า บอกว่า ซื้อต่อมาจากชาวบ้านแล้วนำมาขายในราคาลูกละ 15 บาท ซึ่งช่วงนี้บักขี้เบ้าจะมีค่อนข้างมาก วันหนึ่งจะขายได้ 100-200 ลูก สร้างรายได้ถึงวันละ 2,000-3,000 บาท นายมณเทียร เหมืองหลิ่ง กล่าวเสริมอีกว่า อยากให้ช่วยรณรงค์ลดการเผาป่าเนื่องจากม่าขี้เบ้า ที่ตนเองนำมาขายนั้น ส่วนใหญ่แล้ว ได้มาจากในป่า ที่ชาวย้านนำวัวไปเลี้ยงในป่าที่ อ.นาหมื่น จ.น่าน ซึ่งหากมีการเผาป่ามากๆ ม่าขี้เบ้าที่ได้นั้นจะลดน้อยลง เพราะ อุณหภูมิความร้อนจากการเผาป่าทำให้ตัวด้วงที่อยู่ข้างในนั้นตายลง  ทำให้หายากขึ้นทุกวัน จึงอยากให้หยุดเผาหรือลดการเผาป่า เพื่อฟื้นฟูป่าให้อุดมสมบูรณ์ เนื่องจากม่าขี้เบ้า จะมากหรือน้อน ขึ้นอยู่กับความสมบูรณ์ของระบบนิเวศแวดล้อม ที่นำวัวไปเลี้ยงในป่าและขี้ลงพื้น จนกลายมาเป็นม่าขี้เบ้า

สำหรับขี้เบ้าเป็นคำพื้นบ้านของเกษตรกรภาคเหนือ ที่ใช้เรียกรังของตัวอ่อนแมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง ซึ่งมีลักษณะเป็นก้อนกลมขนาดประมาณลูกเทนนิส ส่วนตัวเต็มวัยหรือแมลงพ่อแม่เรียกว่า แมงซู่ซ่า หากจับจะส่งเสียงร้องดังซู่ซ่าๆ ซึ่งอาจเป็นที่มาของชื่อ แมงซู่ซ่า เป็นแมลงปีกแข็งที่มีขนาดใหญ่ รูปร่างคล้ายแมงกุดจี่ของทางภาคอีสาน แต่ตัวโตกว่ามาก ขนาดความยาวตั้งแต่ปากจนถึงก้นประมาณ 4.5 เซนติเมตร ความกว้างลำตัวประมาณ 3.5 เซนติเมตร หรือบางแห่งเรียกว่าแมงจู้จี้ แมงซู่ซ่ามีวิถีชีวิตผูกพันอยู่กับขี้ควายตั้งแต่เกิดจนตาย
จากการสอบถามเกษตรกรยังไม่เคยมีใครพบเห็นแมงซู่ซ่าอาศัยอยู่กับขี้วัวเลย ขี้วัวโดยทั่วไปจะเห็นเฉพาะแมงซีหรือทางอีสานเรียกแมงกุดจี่เท่านั้น และประมาณช่วงเดือนกรกฎาคมถึงเดือนสิงหาคมตัวเต็มวัยเมื่อได้รับการผสมพันธุ์แล้วจะบินไปหากองขี้ควายที่ใหม่ๆ สดๆ เพื่อเป็นแหล่งอาหารและวางไข่ โดยแม่พันธุ์จะใช้ปากที่แข็งแรงขุดรูใต้กองขี้ควายขนาดความลึกประมาณ 1 ศอก หรือบางหลุมอาจจะลึกกว่านี้ โดยก้นหลุมจะทำเป็นโพรงขนาดใหญ่ ซึ่งในแต่ละหลุมนั้นมีจำนวน-ขนาดก้อนบ่าขี้เบ้าไม่เท่ากัน บางหลุมมีถึง 15 ก้อน

นอกจากนนี้ นายชัยนรงค์ วงค์ใหญ่ ผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน ได้ออกคำสั่ง ห้ามเผาโดยเด็ดขาด ระหว่างวันที่ 15 มีนาคม ถึงวันที่ 30 เมษายน 2567 ให้ประชาชนในพื้นที่รับทราบโดยทั่วกัน

มอบหมายให้ทุกหน่วยงานบูรณาการทำงานป้องกันแก้ไขปัญหาหมอกควันไฟป่า และฝุ่นละอองขนาดเล็ก (PM 2.5)ในแต่ละพื้นที่ และประชาสัมพันธ์ทุกช่องทาง พร้อมขอความร่วมมือพี่น้องประชาชน งดการเผาโดยเด็ดขาดทุกพื้นที่ ทุกกรณีตั้งแต่วันที่ 15 มี.ค. 2567 ถึงวันที่ 30 เม.ย. 2567 เพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาไฟป่าหมอกควันและฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM 2.5 ในพื้นที่จังหวัดน่าน

หากพี่น้องประชาชนพบเห็นสามารถแจ้งเหตุได้ที่ สายด่วน 1784

สำนักงานป้องกันและบรรเทาสาธารภัยจังหวัดน่าน โทร. 054-716174

สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดน่าน โทร. 054-716456 ต่อ 15