นักแสดงหนุ่ม แมทธิว ดีน ได้แชร์ความรู้เรื่องการแพร่กระจายของโควิด-19 ระบุว่า "Flatten the curve เข้าใจคำว่า SocialDistancing กับ Covid-19 ”การรักษาระยะห่างระหว่างกัน (Social Distancing)” นี่ไม่ใช่เรื่องความรักแต่เป็นวิธีการแก้การระบาดของ Covid-19 ด้วยการหลีกเลี่ยงพื้นที่สาธารณะและจำกัดการเคลื่อนไหวเพื่อพบปะกัน

อย่างที่เรารู้ๆกันว่าหลักการของการติดต่อของไวรัสโคโรน่าคือ ผู้ป่วยสัมผัสโดนใคร คนนั้นก็จะติดและก็จะติดกันไปเรื่อยๆเป็นทวีคูณและก็จะขยายวงกว้างไปตลอดเวลา ซึ่งเมื่อติดแล้วเมื่อหายก็จะมีภูมิคุ้มกันละ ก็ง่ายๆว่า ติดง่ายแต่ติดแล้วก็หายได้ แต่ระหว่างที่ติดเชื้ออยู่นั้น เราอาจเป็นคนแพร่เชื้อไปสู่คนอื่นๆอีกได้

ซึ่งก็คล้ายๆกับสถานการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน โดยใน article ของ washington post ได้แยกเป็น 4 สถานการณ์ดังนี้

1) ปล่อยอิสระ (Free-for-all) คือไม่ต้องทำอะไร และซึ่งเมื่อเราจำลองกับเมืองขนาด 200 คนด้วยการใส่ผู้ป่วยเข้าไป 1 คน เราก็จะเห็นการแพร่กระบาดของผู้ป่วยออกไปในวงกว้าง ตัวกราฟก็สูงขึ้นอย่างรวดเร็ว แล้วซักพักจำนวนผู้ป่วยก็จะค่อย ๆลดลง ตัวกราฟก็ลดลงเช่นกัน ซึ่งถ้าเป็นไปในลักษณะนี้ การติดต่อกันจะใช้เวลาไม่นาน ซึ่งนี่เป็นตัวอย่างของเมืองขนาด 200 คนและถ้าเป็นสังคมที่มีประชากรหลักล้าน นั้นหมายความว่ากว่ากราฟจะขึ้นไปพีคสุดที่มีคนติดกันหมดทั้งเมืองแล้วถึงจะเริ่มลดลง ซึ่งก็จะใช้เวลานานขึ้นอีกไม่รู้กี่เท่าตัวและนั้นจะเป็นปัญหาของทรัพยากรที่ใช้ในการจัดการว่าเราจะพร้อมแค่ไหนในช่วงที่คนติดพร้อมๆกัน?

2) บังคับกักกัน (Forced or Attempted quarantine) เหมือนๆกับที่ใช้ในหูเป่ย ประเทศจีน คือปิดเมืองไปเลย เมืองไหนมีคนป่วยก็ปิด ห้ามออกไปไหน ซึ่งวิธีนี้ผู้เชี่ยวชาญบอกจะเป็นไปได้ยากกับสหรัฐทั้งในแง่ของการใช้ชีวิตและกฎหมาย และเช่นกันน่าจะยากกับประเทศไทย ซึ่งวิธีนี้เค้าได้วิเคราะห์กันแล้วว่าเป็นไปได้ยาก เพราะว่าช่วงแรกมันจะดูมีประสิทธิภาพดีมาก แต่ไม่นานมันจะเริ่มมีรูรั่วออกมาจะด้วยสาเหตุใดก็ตามและไม่นานนักมันก็จะมีคนป่วยหลุดออกจากจุดกักกันออกไปติดกับคนอื่น และก็จะมีผู้ป่วยเพิ่มขึ้นเหมือนเดิม ซึ่งจะจัดการกับผู้ป่วยได้ช้าออกไปอีกเมื่อเทียบกับแบบแรก... 

3) แบบรักษาระยะห่างกันพอประมาณ (Moderate social distancing) ง่ายๆเลยคือ อยากให้คนหลีกเลี่ยงการอยู่ในที่สาธารณะ อยู่ในที่คนเยอะๆ อยู่บ้าน อยู่กับหมากับแมวให้มากขึ้น หลักการง่ายๆคือเคลื่อนที่กันให้น้อยลงและลดการสัมผัสให้น้อยลง ซึ่งถ้าเป็นลักษณะนี้โอกาสของการแพร่ระบาดของไวรัสก็จะลดลง ซึ่งในแบบจำลองที่ 3 นี้เค้าได้ลองให้คน 1 ใน 4 คนเเคลื่อนไหวไปสัมผัสคนอื่นๆและอีก 3/4 อยู่กับบ้าน ไม่ไปไหน ซึ่งผลที่ได้ก็คือเราจะมีคนที่แข็งแรง ไม่เจ็บป่วยเป็นจำนวนมาก ซึ่งที่อิตาลีก็ใช้วิธีนี้อยู่ด้วยการสั่งปิดร้านอาหาร และจีนที่ปิดแหล่งรวมตัวของสาธารณะทั้งหมด และที่อเมริกาก็กำลังจะใช้วิธีเดียวกัน

4) แบบรักษาระยะห่างกันอย่างจริงจัง (Extensive social distancing) ซึ่งวิธีนี้ ก็จะคล้ายๆกับวิธีที่ 3 แต่เค้าลองให้เหลือแค่ 1 จาก 8 คนเท่านั้นยังเคลื่อนที่ไปสัมผัสคนอื่นอยู่ ที่เหลืออยู่กับบ้าน ไม่ต้องออกไปไหน ซึ่งวิธีนี้ได้ผลดีมากเพราะกราฟของผู้ติดเชื้อจะแบนราบมาก และจำนวนของคนที่ติดเชื้อก็จะเป็นไปอย่างช้าๆ ขนานไปกับผู้ที่หายเป็นปกติ ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะแสดงให้เห็นว่าเราจะสามารถบริหารจัดการของทรัพยากรและเจ้าหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

 

ซึ่งแบบจำลองทั้ง 4 จะให้ผลที่แตกต่างกันไปตามแต่ context ของแต่ละประเทศและสภาพสังคม และจริงอยู่ว่าผลของแบบ #4 จะดีที่สุด แต่ในความเป็นจริงนั้นเรียกว่าทำได้ค่อนข้างยาก ซึ่งในทางกลับกันแบบจำลองที่ 3 ที่เป็นแบบรักษาระยะห่างกันพอประมาณ (Moderate social distancing) ดูจะ realistic มากที่สุด และยังได้ผลลัพธ์ที่ดีกว่าการบังคับกักกัน (Forced or Attempted quarantine) ซึ่งถ้าเป็นไปในลักษณะนั้นเราน่าจะสามารถบริหารทรัพยากรและบุคลากรทางการแพทย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

มากไปกว่านั้นในชีวิตจริงมันยังมี factors อีกหลายอย่างที่เราควรจะตระหนักไว้ โดยเฉพาะเรื่องว่าในแบบจำลองทั้งหมดนั้นมันอาจเป็นเพียงแค่แบบจำลองของลูกบอลที่กระทบกันไปมาแล้วก็เปลี่ยนสีไปตามการติดเชื้อ แต่ในความเป็นจริงเราไม่ใช่ลูกบอลและมันยังมีการเสียชีวิตของคนที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงซึ่งได้แก่คนชราและผู้ที่มีภาวะแทรกซ้อน ซึ่งนั้นหมายความว่าลูกบอลบางส่วนจะหายไปจากการกระทบและแตะกัน....... ........และถ้ามันหายไป มันก็ไม่ได้เกิดจากใครนอกจากความดื้อของตัวเราเอง
ซึ่งทุกอย่างเริ่มต้นได้ด้วยตัวเรานะ