วันที่ 29 กรกฎาคม 2562 ผู้สื่อข่าว ONBNEWS รายงานว่า กลุ่มชาวบ้านท่าวังควาย ชุมชนแม่ต๋ำเมืองชุม ต.แม่ต๋ำ อ.เมือง จ.พะเยา ทำพิธีฮ้องขวัญความ (สู่ขวัญควาย) ซึ่งชาวบ้านช่วยกันทำเป็นอนุสาวรีย์ควายไว้ตรงศาลาพักพิงที่ติดลำน้ำคลองแม่ต๋ำ เดิมที่แห่งนี้เป็นบ่อขยะเก่าและเป็นท่าควายที่ชาวบ้านสมัยก่อนจะนำควายมาขึ้นลงที่ตรงนี้จึงเรียกต่อๆกันมาว่าบ้านท่าวังควาย และปัจจุบันเป็นชุมชนแม่ต๋ำเมืองชุมและทางชุมชนได้รวมตัวกันสร้างอนุสาวรีย์ควายขึ้นมาเพื่อให้คนรุ่นหลังรุ่นลูกรุ่นหลานให้รู้ประวัติความเป็นมาของชุมชนท่าวังควาย

 

 

 

 

การสู่ขวัญควายชาวบ้านจะนำเครื่องเส้นไหว้ โดยมีขนมคาวหวาน ข้าวต้ม ผลไม้ เหล้าไห ไก่คู่ ดอกสีขาว ข้าวตอกดอกไม้ หมากพลู ด้ายสายสิญจน์ผูกเขาควาย หญ้า มีขันปู่อาจารย์ ตามความเชื่อที่สืบทอดกันมา โดยมีปู่อาจารย์ผู้ทำพิธีสู่ขวัญควาย คล้ายกับพิธีฮ้องขวัญหรือสู่ขวัญของคนเมืองเหนือ เนื้อหา จะกล่าวเป็นค่าวฮ่ำ ทำนองเสนาะเมือง มีการกล่างถึงคุณความดี ของควายที่มีต่อเจ้าของ ในการทำไร่ไถนาซึ่งเป็นภาระอันหนักทั้งคนและควาย ต้องทำงานร่วมกัน เพื่อความเป็นสิริมงคลในครอบครัวและเป็นการเตือนสติให้เป็นคนมีความกตัญญูกตเวที รักสัตว์ และรักษาสัตว์ไว้เพื่อใช้งานต่อไป เมื่อปู่อาจารย์กล่าวจบชาวบ้านจะนำกรวยดอกไม้ไปผูกกับเขาควาย ให้ควายกินหญ้าที่เตรียมไว้ เพื่อแสดงความรักและเมตตาต่อควาย