ถือได้ว่า เดือนกันยายนนั้น เป็นเดือนสำคัญสำหรับการไหว้และเคารพบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว ส่วนใหญ่จะรู้จักแค่วันสารทจีนของชาวไทยเชื้อสายจีนเท่านั้น แต่ในขณะเดียวกันชาวไทยตามภูมิภาคต่างๆ ทั่วประเทศก็มีประเพณีสารทไทยเพื่อทำบุญและไหว้บรรพบุรุษไม่ต่างกัน โดยในแต่ละภูมิภาคของไทยก็จะเรียกการทำบุญวันสารทไทยแตกต่างกันไป ได้แก่  บุญข้าวสาก ของชาวภาคอีสาน บุญชิงเปรต ของชาวภาคใต้  บุญสลากภัตร ของชาวภาคเหนือ และบุญข้าวสารท ของชาวภาคกลาง ถึงแม้ว่าจะมีชื่อเรียกต่างกันออกไป แต่จุดประสงค์หลักก็คือการทำบุญที่จัดขึ้นเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว และเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับสัตว์นรกหรือเปรต โดยตามประเพณีจะทำพิธีกรรมกันในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 10 นั่นเอง

สำหรับบุญข้าวสากเป็นประเพณีในวันขึ้น 15 ค่ำ ซึ่งชาวอีสานจะจัดเตรียมสํารับอาหาร ซึ่งบรรจุข้าวเหนียว อาหารแห้ง เช่น ปลาย่าง เนื้อย่าง แจ่วบองหรือ น้ำพริกปลาร้า และห่อข้าวเล็กๆ อีกห่อหนึ่งสําหรับอุทิศให้ญาติผู้ล่วงลับและนําไปทําบุญที่วัด โดยจะเขียนชื่อเจ้าของ สํารับอาหารและเครื่องไทยทาน ใส่ไว้ในบาตร เพื่อให้พระในวัดจับสลาก หากภิกษุรูปใดจับสลากได้ชื่อผู้ใด ก็จะได้สํารับอาหารพร้อมเครื่องไทยทานของเจ้าภาพนั้น ๆ
 

ในช่วงเช้าวันขึ้น 15 ค่ำ เดือนสิบญาติโยมจะพากันทําบุญใส่บาตร ครั้นถึงเวลาพระฉันเพล ญาติโยมชาวบ้านเกือบทุกครั้งคาเรือนจะจัดสํารับกับพร้อมทั้ง ปัจจัยไทยทาน 1 ชุด แล้วเขียนชื่อของตนลงบนแผ่นกระดาษม้วนลงใส่ในบาตรเดียวกัน เมื่อทุกคนพร้อมแล้ว ผู้เป็นหัวหน้ากล่าวนําคําถวายสลากภัต ญาติโยมว่าตามจบแล้วนําไปให้พระเณรจับสลากที่อยู่ในบาตร พระเณรรูปใดจับได้สลากของใครผู้เป็นเจ้าของพาข้าวและเครื่องปัจจัยไทยทานก็นํา ไปประเคนให้พระเณรรูปนั้นๆ จากนั้นพระเณรจะฉันท์เพลแล้วให้พรญาติโยมจะพากันรับพร แล้วกรวดน้ำอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลไปให้แก่ญาติพี่น้อง ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว

โดยในวันที่ 21 ก.ย. 64  ผู้ใช้เฟซบุ๊กที่มีชื่อว่า สุเมธ รินทลึก ได้โพสต์ข้อความว่า มื้อนี้เป็นบุญข้าวสาก ได้ตักบาตร กรวดน้ำให้อิพ่อสมพร ปู่สมชาย รินทลึก ตาหนูกัน ยายเลา ไชยปัญญา และญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้วตามฮีตสิบสอง คองสิบสี่ 

บุญข้าวสาก คือ บุญเดือน 10 ของชาวอีสาน เป็นบุญที่แสดงถึงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษของชาวอีสาน ตามความเชื่อ พ่อพญายมบาล เพิ่นสิปล่อยให้วิญญาณของพ่อแม่พี่น้องที่เพิ่นล่วงลับไปแล้ว กลับมากินบุญนำลูกหลาน ถ้าลูกหลานบ้านใด๋ทำบุญให้ เพิ่นกะได้กินบุญนำลูกหลาน ถ้าลูกหลานบ้านใด๋บ่เฮ็ดให้ กะสิหิวโซอดอยาก บ่ได้กินบุญ สิไปกินบุญของลูกหลานคนอื่นกะบ่ได้ จนได้เกิดนิทาน เป็นหมอลำเรื่องต่อกลอน เรื่องวิญญาณแม่ ตามท้องเรื่องผีพ่อแม่ 2 ตน ได้รับอนุญาตให้ขึ้นมาจากยมโลก เพื่อขึ้นมากินบุญนำลูกหลาน แต่แล้วกะต้องฮ้องไฮ้กลับเมือยมโลก เพราะลูกหลานบ่เฮ็ดบุญให้ เพราะลูกชายกะคาตะเมา ส่วนลูกสาวกะคาตะเล่นการพนัน เป็นกุศโลบายของผู้เฒ่าเก่า ให้ซุมเจ้าอย่าลืมเชื้อเก่าหลัง หากมีดีดั้งในภายภาคหน้า ให้คืนมาหาพ่อหาแม่ เพิ่นเฒ่าแก่คอยถ่า ลูกหลานมายามเยี่ยมเอย (ตอนนี้ไปยามบ่ได้ ถ้าไปได้นอนศูนย์พักคอยแท้ๆ)