เมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม 2565 ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะด้านไวรัสวิทยา คลินิกภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เปิดเผยข้อควรรู้ โรคฝีดาษวานร ที่กำลังระบาดในหลายประเทศแถบยุโรปว่า โรคนี้วินิจฉัยครั้งแรกพบในลิง จึงเรียกว่าฝีดาษลิง (Monkeypox) ผู้ป่วยในมนุษย์ส่วนใหญ่เกือบทั้งหมดไม่ได้ติดจากลิง เคยมีหลักฐานการติดต่อจากสัตว์ตระกูลฟันแทะจำพวกหนู กระรอก เช่น หนูแกมเบีย (Giant Gambian rat) ที่นำเข้าไปในอเมริกา และมีการติดต่อไปสู่หนูแพรี่ด็อก และคนติดมาอีกทีหนึ่ง

“การเรียกฝีดาษลิงจึงไม่ยุติธรรมสำหรับลิง เพราะคนเราจะรังเกียจลิง ลิงที่อยู่ตามวัด ในบ้านเรามีมาก จะขาดแคลนอาหาร เป็นที่เดือดร้อนของชาวลิงอย่างแน่นอน” ศ.นพ.ยงกล่าว

ศ.นพ.ยงกล่าวว่า โรคในตระกูลฝีดาษ หรือไข้ทรพิษ สมัยก่อนมีฝีดาษวัวที่ข้ามมายังมนุษย์ได้ และนำมาใช้ทำวัคซีนป้องกันไข้ทรพิษทำให้โรคนี้หมดไป เพราะการติดฝีดาษวัวจะเป็นตุ่มหนองเฉพาะตรงที่สัมผัสเท่านั้น หรือเรียกว่าขึ้นเฉพาะที่ ส่วนฝีดาษนกหรือไก่ยังไม่มีหลักฐานการข้ามมายังมนุษย์ ลักษณะตุ่มฝีดาษหรือไข้ทรพิษ หรือในตระกูลฝีดาษ ตุ่มหนองจะเริ่มจากรอยแดงแล้วเป็นน้ำใสและเปลี่ยนเป็นน้ำขุ่นข้น สีขาวเหลือง ตรงกลางจะมีรอยบุ๋ม ซึ่งต่างกับโรคสุกใสที่เกิดจากไวรัสคนละกลุ่ม จะเป็นน้ำใส

“ข้อแตกต่างที่ชัดเจนกับโรคสุกใสที่สมัยผมเป็นนักเรียนต้องท่องได้ มีตุ่มของฝีดาษจะขึ้นพร้อมกันระยะเดียว เหมือนกัน เริ่มจากแดงเป็นตุ่มน้ำและตกสะเก็ดพร้อมๆ กัน แต่ของสุกใสจะมีหลายระยะ เช่น บางตุ่มเป็นแค่ตุ่มแดง บางตุ่มเป็นน้ำใสแล้ว การกักตัวผู้ป่วยจึงต้องกักตัวให้แผลทุกแผลตกสะเก็ดหมด จึงจะพ้นระยะติดต่อ สำหรับผู้สัมผัสโรคจะต้องกักตัวดูอาการ 21 วัน ตามระยะพักตัวที่มากที่สุด” ศ.นพ.ยงกล่าว