เมื่อวันที่ 12 กันยายน 2565 ดร.อนันต์ จงแก้ววัฒนา นักไวรัสวิทยา ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยนวัตกรรมสุขภาพสัตว์และการจัดการ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) โพสต์เฟซบุ๊ก “Anan Jongkaewwattana” ระบุว่า ไวรัส SARS-CoV-2 ตอนนี้ไม่เหมือนเมื่อปีก่อนที่มีไวรัสสายพันธุ์หลักเพียง 1-2 สายพันธุ์เท่านั้น วันนี้มีไวรัสที่มีการเปลี่ยนแปลงใหม่ๆ รายงานเพิ่มขึ้นแทบทุกวัน ยอมรับว่าผมเองก็จำไม่ได้แล้วว่าสายพันธุ์ไหนมีการเปลี่ยนแปลงที่ตำแหน่งใด

ถ้าถามว่าสายพันธุ์อะไรตอนนี้ที่มีการเปลี่ยนแปลงไปจากสายพันธุ์เริ่มต้น (Wuhan) มากที่สุด คำตอบคือสายพันธุ์ BJ.1 ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่พบในอินเดียและอาจจะมีแนวโน้มที่จะเป็นอะไรที่ต้องจับตามองมากขึ้น

ตารางข้างล่างเปรียบเทียบจำนวนของตำแหน่งที่เปลี่ยนไปเทียบกับ ตำแหน่งที่คนส่วนใหญ่จะสนใจเป็นพิเศษคือตำแหน่ง RBD (Receptor Binding Domain) เพราะเป็นส่วนที่ไวรัสใช้จับกับโปรตีนตัวรับเข้าสู่เซลล์ เปลี่ยนไปเยอะเท่าไหร่โอกาสที่จะได้ไวรัสหนีภูมิจะมากขึ้นเท่านั้น

จากตารางกลาง จะเห็นว่า เดลต้าแตกต่างจาก Wuhan แค่ 2 ตำแหน่ง ตอนนั้นถ้าจำได้เราก็คุยกันว่าเดลต้าเริ่มหนีภูมิได้กันแล้ว พอโอมิครอนเข้ามาระบาด การหนีภูมิของเดลต้าถูกลืมไปทันที เพราะ BA.1 มีตำแหน่งที่ต่างจาก Wuhan มากถึง 16 ตำแหน่ง และ หนีภูมิคนละระดับกับเดลต้ามาก

หลังจาก BA.1 ระบาด เราพบกับสายพันธุ์ BA.2, BA.5 ซึ่งจะเห็นว่า การเปลี่ยนแปลงจะไม่มาก ประมาณ 16-18 ตำแหน่งเทียบกับ Wuhan แต่แตกต่างจาก BA.1 เดิมพอสมควร คือ ประมาณ 7 และ 10 ตำแหน่งตามลำดับ [อันนี้เป็นสาเหตุที่นักไวรัสหลายท่านเถียงว่าการเรียก BA.2 และ BA.5 ว่าเป็นโอมิครอน เหมือน BA.1 เป็นสิ่งที่ผิด เพราะจริงๆ BA.2 และ BA.5 ควรจะเป็นไวรัสอื่นที่ไม่ใช่โอมิครอนไปนานแล้ว]